Muzeum Narodowe we Lwowie, 22.07-18.08.2008
Muzeum Sztuki Zachodu i Wschodu w Odessie, 28.08-28.09.2008
Wystawa Jonasz Stern (1904 – 1988). Powrót do Lwowa. Krajobraz milczenia ma charakter szczególny, jest bowiem czymś w rodzaju powrotu Jonasza Sterna do Lwowa. Będzie ona prezentowana w dwóch najznakomitszych placówkach muzealnych na Ukrainie: 22 lipca zostanie otwarta w Muzeum Narodowym we Lwowie, 28 sierpnia w Muzeum Wschodu i Zachodu w Odessie. Na wystawie prezentowanych będzie kilkadziesiąt prac pochodzących z największych polskich muzeów posiadających w swej kolekcji dzieła Jonasza Sterna (m.in. Muzeum Narodowe w Poznaniu i Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy), a także z kolekcji prywatnych. Ekspozycji towarzyszyć będzie znakomicie wpisujący się w kontekst wystawy film “Idę ku moim narodzinom” w reżyserii Ryszarda Nakoniecznego. Film związany jest z dramatycznymi przeżyciami artysty z czasu, kiedy przebywał on we lwowskim getcie i z jego ocaleniem podczas rozstrzelania w wąwozie Janowskim pod Lwowem. Temu okresowi życia artysty poświęcone są także grafiki z cyklu „Getto lwowskie”, które również zostaną zaprezentowane na wystawie.
Wystawa prezentuje prace twórcy radykalnego na każdym etapie swej artystycznej biografii. Od niezgody na społeczną krzywdę lat trzydziestych po poszukiwania bliskie dwudziestowiecznej awangardy, po doświadczenie tragicznej pamięci, artysty poszukującego nowych rozwiązań formalnych, składającego hołd dokonaniom poprzednikom, w końcu swej drogi skupionym na przeszłości i na pamięci. Jednym z najważniejszych elementów wystawy są kolaże pochodzące z późnej fazy twórczości artysty, stanowiące bezpośrednie odniesienia do tragicznej wojennej przeszłości i dramatu narodu skazanego na zagładę.
Jonasz Stern (1904 – 1988)
Jonasz Stern jeden z najwybitniejszych polskich artystów XX wieku, urodził się w Kałuszu w roku 1904. Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1929 – 1935, tam związał się z lewicowymi artystami tworząc w początku lat trzydziestych „Grupę Krakowską”. Ich radykalne poglądy i społeczne zaangażowanie doprowadziło do konfliktu z władzami Uczelni i Związku Plastyków. Za swą działalność Stern, członek KPP, został uwięziony w roku 1938 w Berezie Kartuskiej. Z okresu przed rokiem 1939 zachowało się bardzo niewiele dzieł, przeważnie grafiki o tematyce społecznej, kilka obrazów o awangardowym rodowodzie.Lata wojny to najtragiczniejszy czas w biografii artysty, dwukrotnie uniknął śmierci. Zagrożenie życia, głód i upokorzenie pozostaną niezatartym wspomnieniem, powrócą po latach jako ślady pamięci. Po wojnie Jonasz Stern zafascynowany dwudziestowieczną awangardą tworzył prace bliskie surrealizmowi i abstrakcji geometrycznej. Był artystą radykalnym, rzecznikiem nowoczesności. Współorganizował w roku 1948 krakowską Wystawę Sztuki Nowoczesnej.
Pomimo lewicowych przekonań nie poparł idei Realizmu Socjalistycznego, nie eksponował swych dzieł na Ogólnopolskich Wystawach Plastyki.Na scenę artystyczną powrócił w roku 1955 prezentując swe prace, powstałe w zaciszu pracowni, na „Wystawie Dziewięciu” w krakowskim Domu Plastyka. W roku 1957 wraz artystami z Krakowa reaktywował „Grupę Krakowską”, której był przez wiele lat prezesem i niekwestionowanym autorytetem moralnym. W roku 1964 odwiedził Lwów a także miejsce swej egzekucji, z której cudem uszedł z życiem. Od tego czasu w jego twórczości powracają tematy związane z tragicznymi wydarzeniami czasów Zagłady. Powstają zaskakujące swym wyrazem plastycznym kolaże, budowane z kości i ości ryb, przypominające tragedie narodu Żydowskiego. Przez wiele lat, po roku 1954, Jonasz Stern był pedagogiem krakowskiej ASP. Zmarł w sierpniu 1988 w Zakopanem.
